Amala aşdy! Hamala aýdaly, öz arzuw edip ýören işiňe ýerleşdiň. Ýöne, bärde sorag- bu bu hususy sektor we şertnama gol çekmeli we ol näçe wagt dowam eder?

Zähmet şertnamasy, iş beriji bilen gatnaşygyňyzy düzgünleşdirjek iň möhüm resminama. Düşünşmezlik ýüze çykan ýagdaýynda hut şu şertnama ýüz tutylar we onuň bilen kazyýete ýüz tutmak mümkin bolar. Ýöne, wagtyndan ir gorkup durmaň, ýöne seniň iň esasy atiýajyň: Türkmenistanyň zähmet kodeksi, ol açyk rugsatda dur (salgy).

Şertnama gol çekmezden ozal möhüm bir zat ony okamakdyr. Ähli şertleri üns bilen okamaly. Galyberse-de, gol çekip, ýazylanlar bilen ylalaşýanyňyzy aňlatýarsyňyz. Dilden ylalaşan zatlaryňyzyň hemmesiniň resminama girýändigine göz ýetiriň. Ýogsam, şertler islendik wagt üýtgäp biler.

Tekst hökmany suratda iş berijiniň we işgäriň jogapkärçiligini beýan edýär. Şertnama kanunyň kadalaryna laýyklykda aýlyk haklaryny, dynç alyş töleglerini, näsag rugsady tölemegi kepillendirýär we kompaniýa zerur zäreleriň görjekdigine ynam döredýär. Düzgün-nyzamy bozsaň, işden çykarylarsyň. Özüňize we başgalara zyýan ýetirjek zähmeti goramak ülňülerini ýerine ýetirmeseňiz, işden çykarylarsyňyz.

Şeýlelik bilen, şertnama gaýdyp gelsek, şertnama iş beriji bilen işgäriň arasynda baglaşylýar. Işgär ýagny sen fiziki şahsyýet. Bu ýerde şahsyýet, aýry-aýry telekeçi ýa-da ýuridik şahs iş beriji hökmünde çykyş edip biler. Ilkinji iki ýagdaýda şertnama iş berijiniň özi gol çekýär. Ýuridiki şahsyň adyndan muny direktor ýa-da oňa şeýle ygtyýarlyklary beren adam edip biler. Ýuridiki şahs bilen baglaşylan şertnamada haýsydyr bir adamyň haýsy resminama esaslanyp seniň şertnamaňa gol çekendigini görkezilýändigine göz ýetiriň. Bu barada maglumat şertnamanyň başynda bolmaly.

Şertnama baglaşmak üçin size şu resminamalar gerek bolar: pasport; zähmet depderçesi, bar bolsa (ilkinji işe ýerleşen ýagdaýynda, kompaniýa ony özbaşdak tutmaly); bilimi baradaky resminama — diplom ýa-da attestat; harby hasaba alyş resminamalary.
Şertnama ýazmaça görnüşde ýazylýar we iki tarap tarapyndan gol çekilýär. Ikinji nusgasyny kärhana size berer we kynçylyklar ýüze çykanda peýdalanar ýaly, sen ony gözüň göreji ýaly saklamaga borçlysyň.

Şertnamanyň ýazmaça görnüşde taýýar däl bolsa, ýöne hakykatdanam iş berijiniň rusady bilen öz borçlaryňyzy ýerine ýetirip başlaýaňyz, şeýle ýagdaýda şertnama baglaşylan hasaplanýar. Iş beriji üç günüň içinde ähli resminamalary dogry tertipleşdirmeli.
Zähmet şertnamasy iki tarap tarapyndan gol çekilen pursadyndan güýje girýär. Adatça şertnamada işgäriň öz wezipesinde hereket edip başlamaly senesini görkezýär. Bu kesgitlenmedik bolsa, ilkinji iş güni şertnama baglaşylandan soň ertesi hasaplanýar.

Resminamada wezipe ýazylýar. Bu, aýratyn hünär şertlerini, goşmaça dynç alyş günlerini, ir pensiýa çykmagy göz öňünde tutulýan wezipeler üçin has möhümdir. Işlemeli ofisiňiziň salgysy görkezilýär. Durmuşdan bolup geçen bir waka, bir aýal kompaniýada sekiz ýyl dynç alman işledi. Işinden aýrylandan soňra üç ýyl geçenden soňra, kärhanadan dynç alyş tölegini talap etdi. Türkmenistanyň zähmet kodeksine laýyklykda oňa hemme zat tölendi.

Bu eýýäm ýokarda ýazylan. Ýadyňyzda saklaň: işe jogapkärçilikli çemeleşmeseňiz we bellenilen gün işe gatnaşmasaňyz, iş beriji zähmet şertnamasyny ýatyryp biler.

Iş beriji, işgäriň ýagdaýyny erbetleşdirmese, şertnama goşmaçalar girizip biler. Synag möhleti, söwda syrlarynyň aýan edilmezligi, kompaniýanyň hasabyna okuwdan soň belli bir döwürde işlemek borjy we ş.m. maglumatlar girip biler.
Synag möhleti üçin hak tölemelimi?

Zähmet kodeksinde anyk görkezilen ýagny synag döwründe işleýän işçiniň, adaty işçiler üçin ulanylýan ähli ýeňillikleri ulanmak hukugynyň bardygy barada aýdyň görkezýär. Olaryň edip biljek ýeke-täk zady, işgäriň bilim derejesini barlamak.

Iş hepdesi Türkmenistanyň zähmet kodeksine laýyklykda gurnalýar.